පහුගිය සතියක ලංකාවේ දෙමළ රංගන ශිල්පිනියකගේ කතාවක් සමඟ යම් සංවාදයක් මතුවී තිබුණි. දෙමළ කලාකාරිනියක දැඩි ආවේගයෙන් කියා තිබුණේ, ලංකාවේ යුද්ධය ගැන කෙරෙන නිර්මාණවල පමණක් රඟපෑමට සිදුවීම අප‍්‍රියජනක අත්දැකීමක් වී ඇති බවයි. යුද්ධය ගැන නිර්මාණ කිරීම සම්මාන ලැබීම පිණිස කරන වැඩක්යැයි ඇය අදහස් කර තිබුණි. ඇගේ වේදනාත්මක ප‍්‍රකාශයෙහි අර්ධ ඇත්තක් ඇත. එහෙත් එයට ඇය සිනමාවට හඳුන්වාදුන් චිත‍්‍රපටි අධ්‍යක්ෂවරයා වන අශෝක හඳගම පිළිතුරු දී තිබුණි. යුද්ධය යනු ලාංකේය දෙමළ ප‍්‍රජාව පමණක් නොව සමස්ත ලංකාවම මෑත කාලයේදී මුහුණදුන් අඳුරු අත්දැකීමයි. යුද්ධය අවසන් බව ඇත්තය. එහෙත් ඒ අත්දැකීමෙන් හෝ ඒ අත්දැකීමෙහි ප‍්‍රතිඵලවලින් ලංකාව අත්මිදී නැත. ඔය කතා මැද මේ සටහන ලංකාවේ දෙමළ ප‍්‍රජාව නියෝජනය කරන ලෝක ප‍්‍රසිද්ධ පොප් තරුවක් ගැනය.

මාතාන්ගි මායා අරුල්ප‍්‍රකාසම් හෙවත් එම්.අයි.ඒ. ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධය විසින් බිහිකරන ලද දැවැන්තම කලාකාරිය යැයි කිව හැකිය. ලංකාවේ ඉපදුණු කලාකරුවන් අතරින් ලෝකයේ වැඩිම ජනප‍්‍රියත්වයක් ලබා සිටින පොප් තරුව ඇයයි. එම්.අයි.ඒ. නිර්මාණය කළ ගීත ඇතුළු නිර්මාණ සියල්ලෙහිම පාහේ යුද්ධයෙහි පීඩනය පිට කිරීම දක්නට හැකිය. ‘පේපර් ප්ලේන්ස්’ ගීතයෙහි ඇසෙන තුවක්කු ශබ්දය මෙන්ය.

එම්.අයි.ඒ.ගේ ජීවිතය ඇසුරෙන් 2018දී මාතාන්ගි / මායා / එම්.අයි.ඒ. යන නමින් වාර්තා චිත‍්‍රපටියක් නිර්මාණය කර ඇත. ශ‍්‍රී ලාංකික සරණාගතයෙකුගේ සිට ලන්ඩනයේ යෞවනියක දක්වා සහ එතැනින් පොප් තරුවක් දක්වා ඇය ආ ගමන වාර්තා චිත‍්‍රපටියට පදනම විය.
අද ඇය එක්සත් රාජධානියේ විශිෂ්ටම කලාකාරියකි. එහෙත් ඇය ලංකා ඉතිහාසයේ දැවැන්තම ඊළාම් අරගල නායකයෙකුගේ දියණියකි. ඇගේ පියා ඊරෝස් සංවිධානයේ ආරම්භක නායකයෙකි.

මායා අරුල්ප‍්‍රගාසම් උපත ලැබුවේ 1975 දීය. ඒ ලන්ඩනයේදීය. ඔය අවුරුද්දේම ලන්ඩනයේදී ඊරෝස් සංවිධානයද උපත ලැබීය. මායාගේ පියා වන අරුල්ප‍්‍රගාසම් එහි ආරම්භක සාමාජිකයෙක් විය. ඊරෝස් සංවිධානයෙහි දේශපාලන අරමුණු මාක්ස්වාදයට බර විය. අනෙක් පැත්තෙන් ලංකාවේ ජාතික ප‍්‍රශ්නය ගැන කතාකරද්දී මුස්ලිම් ජනතාවගේ වැදගත්කම ගැනත්, මුස්ලිම් ජනතාවගේ ප‍්‍රශ්න ගැනත් කතාකළ සංවිධානයක් ලෙස ඊරෝස් සංවිධානය ගැන හැඳින්විය හැකිය. මායා අරුල්ප‍්‍රගාසම් සහ ඊරෝස් සංවිධානය අතර සම්බන්ධයක් නැතැයි කෙනෙකුට සිතිය හැකිය. එහෙත් මායාගේ සංගීත ජීවිතය පුරාවට මුල් ඊරෝස් සංවිධානයේ බලපෑම දකින්නට ඇත. ඇගේ ගීතවල වචනවල පවා ඒ බලපෑම දකින්නට තිබෙයි. ඊරෝස් සංවිධානය මෙන්ම මාතාන්ගිද ඉස්ලාම් ජාතිකයන්ගේ පීඩාවන් ගැන කතාකිරීමට ඉදිරියට පැමිණෙන්නීය. සරණාගත කාන්තාවක වන ඇය ලොව පුරා සිටින සුවහසක් සරණාගත ජනතාව එක් ඒකකයක් ලෙස හඳුනාගත්තාය. ඇගේ ගීතවලදී කාන්තා අයිතීන්, මුස්ලිම් ජනතාවගේ ප‍්‍රශ්න, මුස්ලිම් කාන්තාව වැනි විවිධාකාර මාතෘකා කතාබහට ලක්විය.

ඇය ඉපදී මාස හයක් වෙද්දී ඇගේ පවුල ලංකාවට පැමිණෙයි. ඇගේ බාල මල්ලී උපත ලබන්නේ ලංකාවේදීය. උතුරේ ඒ වෙද්දී උණුසුම් වෙමින් පැවති දේශපාලනය තුළ මාතාන්ගිගේ තාත්තා ඉදිරිගාමී කැරලිකරුවෙක් විය. යුද්ධය වර්ධනය වෙද්දී මාතාන්ගිගේ පියා ප‍්‍රමුඛව පවුලට හැංගෙන්නට සිදුවිය. ලංකාවෙන් පලායන්නට සිදුවිය.

දේශපාලනය කළ පියාට හෝ ඇගේ පවුලේ අයට මහා ධනයක් නොවීය. එහෙත් ඇය පවසන අන්දමට ඇගේ ජීවිතයේ සුන්දරම තැන් බොහොමයක් ඇත්තේ ඇගේ මව්බිමේදීය. නිජබිමේදීය. යාපනයේදීය.

මායා කලා ජීවිතය ආරම්භ කරන්නේ 2000 අවුරුද්දේය. ඇය සිනමාවට සම්බන්ධ වෘත්තියකින් කලා ජීවිතය අරඹන්නීය. ගීත ගායනාවට යොමුවෙන්නේ 2002දීය. 2004දී ඇය නිර්මාණය කළ සන්ෂවර්ස් සහ ගැලොන්ග් යන ගීත දෙක අතිශය ජනප‍්‍රිය විය.

ඇය නිර්මාණය කළ පේපර් ප්ලේන්ස් ගීය බිල්බෝඞ් දර්ශකයෙහි හතරවැනි ස්ථානයට ආවේය. පේපර් ප්ලේන්ස් ගීතය ලංකාවේ යුද අපරාධ චෝදනා පිළිබඳව බි‍්‍රතාන්‍යයේ චැනල් ෆෝ විසින් නිර්මාණය කැරුණු වාර්තා චිත‍්‍රපටියේ තේමා ගීතයද විය.

එම්.අයි.ඒ. තමන්ගේ ගීතවලට බොහෝවිට සමාජ, දේශපාලනික, ආර්ථික සහ දාර්ශනික ප‍්‍රශ්න ඇතුළත් කරයි. එය ගීතවල වචන පැත්තෙන් ඇගේ විප්ලවයයි. අනෙක් පැත්තෙන් ඇය තමන්ගේ ගීතවලට වෙනස් ශබ්ද එකතු කරන්නීය. නව සංගීත භාණ්ඩ මෙන්ම එදිනෙදා ඇසෙන විවිධාකාර ශබ්ද පවා ඇතුළත් කරන්නීය. උදාහරණයක් ලෙස ඇගේ ජනප‍්‍රියම ගීය වන පේපර් ප්ලේන්ස් ගීයට ඇය කැෂියර් කෙනෙකුගේ මුදල් යන්ත‍්‍රයක ශබ්දය සහ වෙඩි ශබ්ද එකතු කරන්නීය. ඒ ශබ්ද තුළද ඇත්තේ ඇගේ ගීතවල ඇති දේශපාලනයයි.
එම්.අයි.ඒ. ආකර්ෂණීය තරුවක් විය. ඇයට පොප් සංගීත ලෝකය තුළ මීට වඩා බොහෝ දුර යා හැකි විය. ඇගේ ගීත එයට සුදුසු විය.

ගාර්ඩියන් වැනි පුවත්පත් පවා ඒ බව ලියා ඇත. එවැනි මාධ්‍ය සහ විචාරකයන් ඇයට පොප් රැජිණක වෙන්නට තිබුණු එකම බාධාව පෙන්වාදී තිබුණි. ඇගේ කට වැඩිය. ඇගේ අදහස් දැක්වීම් පොප් සංස්කෘතියට එල්ලකරන කුළුගෙඩි පහරවල් විය. ජනප‍්‍රිය පොප් තරුවක් දේශපාලනය ගැන කතාකළත් ඇමෙරිකානු දේශපාලනය අනුමත කළ යුතුය. ඇමෙරිකාවේ අධිනිශ්චය වූ ‘ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය’ට ආවැඩිය යුතුය. ඇය විටෙක කීවේ ලේඩි ගාගා සී.අයි.ඒ. නිෂ්පාදනයක් බවයි. ඒ නිසාම ඇයට ත‍්‍රස්තවාදී චෝදනා එල්ලවිය. ඇය හැමවිටම ජනප‍්‍රිය පොප් සංස්කෘතියට විකල්ප සෙවීය. ජනප‍්‍රිය රෙකෝඞ් ලේබල් ‍වෙනුවට ස්වාධීන නිර්මාණ කළාය. ඇය මේ ජනප‍්‍රියත්වය ලද්දේ ඒ බාධා මැද්දේය.

ඇය තමාගේ ජනප‍්‍රියත්වය විවෘතව දේශපාලනය වෙනුවෙන් පාවිච්චි කළාය. ලංකාවේ යුද්ධය වර්ධනය වෙද්දී ලංකාවේ කතාව ලෝකයට කියන්නට තම ජනප‍්‍රියත්වය පාවිච්චි කළාය. ‘ලංකාවේ සමූලඝාතනයක් සිද්ධවෙනවා.’ ඇය ප‍්‍රසිද්ධියේ කීවාය. ඒ සමඟම ඇයට ත‍්‍රස්තවාදී කාන්තාවක්යැයි චෝදනාද එල්ලවිය. ඇය පිළිබඳ වාර්තා චිත‍්‍රපටියේ කියැවෙන ආකාරයට ඇයට ත‍්‍රස්තවාදී චෝදනා කරමින් ඊමේල් පණිවුඩ සහ තර්ජන ආදිය පවා පැමිණ ඇත.
‘මම සරණාගතයෙක්. මම සරණාගතයෙක්. මම සරණාගතයෙක්.’ තමා ගැන විස්තර කරන හැම තැනකදීම තම අනන්‍යතාව කියන්නට ඇය බිය නොවූවාය. තමන්ගේ රටේ දේශපාලනය ගැන ඇගේ අදහස් නිසා මෙන්ම, ඇගේ රටේ දේශපාලනය තමන්ගේ ගීතවලට එකතු කිරීම නිසා ඇගේ ගීත එම්.ටී.වී. වැනි නාලිකාවල විකාශය නොවූ අවස්ථා මෙන්ම යූටියුබ් අඩවියෙන් ඉවත් කළ අවස්ථාද විය.

‘මම මියුසික්වලට ආවාම, ඒක කවදාවත් කට වහගෙන ගොඩක් සල්ලි උපයන මාර්ගයක් වුණේ නැහැ. මීටත් වඩා ලොකු පොප් තරුවක් වෙන්න නම් මට තිබුණා. ‘ඔව් ඔව්. ඇෆ්ගනිස්ථානයට බෝම්බ දාන එක නියම අදහස.’ කියන්න. ‘මම හරි ආසයි ඩිමොක‍්‍රසිවලට, ඒක ඇවිල්ලා තියෙන දුර බලන්ඩ.’ කියන්න. ‘අමෙරිකාවෙ කොඩියට මම ලව් කරනවා’ කියලා ඒකෙන් ජම්ප්සූට් එකක අඳින්න. ‘අරාබි වසන්තය නියමෙට ගියා. දැන් කොකාකෝලා බොමු’ කියන්න. මට ඒක කරන්න තිබුණා.’ ඇය කියන්නීය.

දේශපාලනය ගැන අසංවේදීව කලාව කළ හැකි බව ඇත්තය. එහෙත් දේශපාලනයට අසංවේදී වීම කලාකරුවෙකු ආත්මය නසාගැනීම බඳුය. මායා අරුල්ප‍්‍රගාසම් හෙවත් එම්.අයි.ඒ. ආත්මයක් ඇති කලාකාරිනියක් විය. ඒ නිසාම ඇය පිළිබඳ වාර්තා චිත‍්‍රපටිය ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධය පිළිබඳව වාර්තා චිත‍්‍රපටියක් ද වෙයි.

අනුරංග ජයසිංහ

අනිද්දා