"හිතක මතක" චරිත විත්ති කතා පොත ඔබගේ අභිනව සාහිත්‍ය ව්‍යායාම⁣ය යි. මානවසිංහ,මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ, සේකර,මහැදුරු සරච්චන්ද්‍ර වැනි පතාකයන් ඇසුරේ වැඩුණු ඔබ මෙි කෘතිය තුළින් මෙරට සහෘද පාඨක සමාජය වෙත එල්ල කරන ප්‍රඥාලෝකය අතිශය ප්‍රබලයි. අපේ සාහිත්‍ය ලෝකය එකලු කළ යට කී පුරෝගාමීන් ගැන ඔබෙි ආකල්පය කුමක්ද?

මගේ 'හිතක මතක' පොත අරයගෙන් මෙයාගෙන් අහගත්ත අතනින් මෙතනින් අහුලගත්ත තොරතුරු පුරවලා මගේ පූචානම කියා ගැනීමේ දොළ දුකෙන් පලිප්පු දාලා ගොතාපු විත්ති පොතක් නෙවෙයි. මේ පොතෙන් ඔබට මුණ ගැහෙන හැම පුද්ගල චරිතයක්ම මං ඉතාම ළැදිව ඉතාම ආදරෙන් ඉතාම කුලුපගව ඒ කියන්නෙ ඒ අයගෙ ගෙදර දොර නිතර ගැවසෙමින් ආශ්‍රය කළ උදවියයි. ඒ වගේම ඔවුන් තම තමන්ගේ ක්ෂේත්‍ර බැබළවූ අයයි. ඒ චිරරාත්‍රඥ පරපුරේ අගය මැනවින් වටහා ගත් ජනක ඉණිමංකඩයන් මහත් උද්‍යෝගයෙන් හා විදර්ශනාවෙන් යුතුව මගේ එම 'හිතක මතක' චරිත සංහිතා කෘතිය තම විදර්ශන ප්‍රකාශනයක් ලෙසින් එළි දැක්වීම ‍ප්‍රශස්ත පාඨක සංග්‍රහයක්. ඒ ගැන මම සාහිත්‍යාදි කලා රසඥ ජනකයන්ට අතිශයින් කෘතඥ වෙනවා. ඒ චිරරාත්‍රඥ චරිත අතරින් ශ්‍රී චන්ද්‍රරත්න මානවසිංහ, මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ සහ මහාචාර්ය එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර යන අසදෘශ මහාශයන් තිදෙනා මගේ ජීවිතයත් චරිතයත් ඒකාලෝක කළ පහන් ටැම් හා සමානයි. මට කවදාවත් මාව 'මම' යන නමින් හඳුන්වන්න අයිතියක් නෑ. මගේ චරිත කාය අඹලා තියෙන්නෙ හුඟ දෙනෙක් එකතුවෙලා. ඒ අයගෙ ආවේශය ආභාසය හා ආලෝකය නොමසුරුව ප්‍රදානය කරලා. කරුණාරත්න අමරසිංහ කියන්නෙ එහෙම අඹාපු සාමූහික සත්වයෙකුගෙ චරිත කායට දීපු හුදු සංඥා නාමයක්. මට අයිති ඒ සංඥා නාමය පමණමයි. මගේ 'හිතක මතක' පොතේ එන චරිත ගැන ලියද්දි මම ඔවුන්ගෙ ගම රට ජාතිය ආගම ආදි තොරතුරු(Curriculum Vitae) හෙළි කිරීමට වඩා සැලකිලිමත් වුණේ ඔවුන්ගේ චරිතවලින් ලද හැකි අර මම කියාපු දුර්ලභ ආවේශයෙන් ආභාසයෙන් ආලෝකයෙන් බින්දු මාත්‍රයක් හරි ඔබටත් නොමසුරුව දායාද කිරීමටයි. ඒ හැම චරිතයක්ම එතරම්ම විශිෂ්ටයි. ප්‍රශස්තයි. අනන්‍යයි. අනනුකරණීයයි.

භාෂාව සංස්කෘතික ජීවියෙක්. මෙි සංස්කෘතික ජීවියා උස් මහත් නොකර කිසිවකුට කිසිදු මාධ්‍යයක නියැලෙන්න බැහැ.එහෙත් අද මුද්‍රිත හා විද්‍යුත් මාධ්‍ය බස නසන හැටි දුටුවම භාෂා ප්‍රේමියකු වන ඔබට මොකද හිතෙන්නෙ?

භාෂා භ්‍රෂ්ටයන් හැටියට උග්‍ර විවේචනයට පරිහාසයට ප්‍රහාරයට ලක් කරන වර්තමාන මුද්‍රිත විද්‍යුත් මාධ්‍යවල නිරත තරුණ පරපුරට මම එක හෙළා දොස් පවරන්න සාප කරන්න අපහාස උපහාස කරන්න ඉක්මන් වෙන්නෙ නැහැ. මේ රටේ දිගින් දිගටම පාසල් පද්ධතියෙන් මග හැලෙන විශාල තරුණ පරපුරක් ඉන්නවා. එය උග්‍ර සමාජ ආර්ථික අධ්‍යාපනික උවදුරක දුර්විපාකයක්. භාෂාව සම්බන්ධයෙන් වැලඳී ඇති මේ දුස්සාධ්‍ය මාධ්‍ය ව්‍යාධියේ රෝග නිදානය ඇත්තෙ විශේෂයෙන් 1977 මෙරටට උදා වුණු අවිචාර සමය තුළයි. එවක බිහිවුණු ආණ්ඩුවෙන් පාසල් පද්ධතියට ගුරු පත්වීම් දීමේදී අඩුවෙන්ම සැලකුවේ අධ්‍යාපන සුදුසුකමයි. සෙසු විෂයන්ට වගේම විශේෂයෙන් භාෂා සාහිත්‍යය විෂයටත් පත් කෙරු⁣ණෙ කලින් පාසල් පද්ධතියෙ හිටිය බහුශ්‍රැත මනා පුහුණුවකින් යුක්ත ගුරු පරපුරට අලගු තියන්නවත් බැරි අඳ බාල අල්පශ්‍රුත ගුරු පරපුරක්. ඒකෙන් සිද්ධ වුණේ මුළු පාසල් පද්ධතියම තනිකරම රස්සා සපයන සාමාන්‍ය තැනක තත්ත්වයට වැටීමයි. රටක අනාගත පරපුරේ ප්‍රඥා බීජය ප්‍රරෝහණය කරන ආලවාලය වන උච්ච පාසල් පද්ධතිය ඒ වගේ නීච තත්ත්වයකට හෙළීම අද සංස්කෘතික සාපයක් බවට පත්වෙලා. සාහිත්‍යය හා ඉතිහාසය යන විෂයන් පාසල් පද්ධතියෙන් පිට මං කළෙත් මේ දේශපාලන අවිචාර සමයේදීමයි. අද මුද්‍රිත හා විද්‍යුත් මාධ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ විතරක් නෙමෙයි නවකතා කවි සින්දු ආදි නිර්මාණ ලේඛන කලා ක්ෂේත්‍රයේත් බහුලව ඉන්නෙ ඒ අබුද්දස්ස යුගයේ අනිවාර්ය ආදීනවයක් වශයෙන් පහළ වුණු අනාථ අසරණ සංස්කෘතික පරපුරක්. ඉතින් උන්ව හෙළා දැකීමෙන් පමණක් රෝග නිවාරණයක් කළ හැකිද?

සාහිත්‍යය කන්න දැයි ඇසූ දේශපාලනඥයන් හිටපු රටක අනාගත පරපුරේ චින්තන වින්දන ශක්තිය මොටවීම අරුමයක් නොවෙි. අද තිබෙන්නේ වින්දනය නිර්වින්දනය කළ සමාජයක්.එබඳු සමාජයකින් රටට ලෝකයට බිහිවන්නේ සහකම්පනය නැති විපරිත චරිත.මෙි සන්තෑසියට වගකිවයුත්තෝ කවරහුද?

ඒකාධිපති ව්‍යවස්ථාවකින් සර්ව බලධාරිවී සිටි ජේ.ආර්. ජයවර්ධන ජනාධිපති එක්තරා රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවයකදී අවධාරණයෙන් ප්‍රශ්න කර සිටියේ සාහිත්‍යයෙන් කාර් එකක්වත් ගන්න පුළුවන්ද කියලයි. (සාහිත්‍යය කන්නද කියා නෙවෙයි.) මම ඔහුගේ ගර්හිත ප්‍රකාශය කළ ගර්විත විලාසය රූපවාහිනියෙන් නැරඹුවෙ කෝපාග්නියෙන් දැවෙමිනුයි.එකල රාජ්‍ය සාහිත්‍ය අනුමණ්ඩලයේ සභාපතිව හිටියේ මගේ විශ්වවිද්‍යාල සිංහල ආචාර්යවරයෙක් වූ මහාචාර්ය මිණිවන්.පී.තිලකරත්නයනුයි. ඔහු තම කතාවෙදි ජේ.ආර්ගෙ ප්‍රකාශය අනුමත නොකරමින් තම අදහස් එඩිතරව ප්‍රකාශ කිරීම ගැන ඒ වෙලාවෙ මගේ හිතේ මගේ ගුරුවරයා ගැන පැහැදීමක් වගේම ආඩම්බරයක් ඇති වුණු හැටි මට අද වගේ මතකයි. ජේ.ආර්. ජනාධිපතිගේ ඒ අමනෝඥ සාවඥ ප්‍රකාශය තම විවෘත වෙළඳපළ ආර්ථික න්‍යායේ පළමු සංස්කෘති ද්‍රෝහී විවෘත ජඩ අඬහැරයයි.

ඔබ තුළ සංස්කෘත භාෂා රසකාමිත්වය උද්දීපනය කිරීමට මානවසිංහයන් විශාල රුකුලක් වුණා.ඔබෙි සියලු ලේඛන හැඩගැන්වී තිබෙන්නේ ද සිංහල - සංස්කෘත මිශ්‍ර රසමුසු භාෂා හරඹයකින්. ලේඛකයකුට කාව්‍යාත්මක බස් වහරක් ඇත්නම් සහෘද රසික පාඨක ආකර්ෂණය ද වැඩියි. ඔබ මුහුණුපොතේ පළ කරන ඇතැම් රසවත් ලිපියක පවා භාෂාවෙි යටකී කාව්‍යාත්මක ජීවගුණය රැකීමට වගබලා ගන්නවා.භාෂාවෙි රිද්මය අඛණ්ඩව පවත්වා ගැනීම ලේඛකයකුට කෙතරම් වැදගත් ද?

මුද්‍රිත විද්‍යුත් මාධ්‍යක්ෂේත්‍රයේ විතරක් නෙවෙයි සාහිත්‍ය නිර්මාණක්ෂේත්‍රයේත් අද භාෂාව භාවිත වෙන්නෙ තම තමන් දන්නා භාෂාවට පමණක්ම සීමාවෙමිනුයි. සාහිත්‍යකරණය මාධ්‍යකරණය නිරන්තරයෙන් භාෂාව ප්‍රගුණ කරගනිමින් පෝෂණය කරගනිමින් වර්ධනය කරගනිමින් කළ යුතු කාර්යක්ය කියලා ඒ ක්ෂේත්‍රවල අය හිතන්නෙ නැහැ. භාෂාව ආකර්ෂණීය විදියට විසිතුරු අලංකාර විදියට භාවිත කරන්න ඕනැ නම් ඒ භාෂාව හොඳට සුඛනම්‍ය කරගන්න ඕනැ. හොඳට ඔපමට්ටම් වෙච්ච මුදු මොළොක් වචන මාලාවක් නැතුව ඒක කරන්න බැහැ. එතකොට තමයි භාෂාවෙ කාව්‍යමය ගුණයක් ඇති වෙන්නෙ. ඒකට හොඳම පිළියම තමයි අපේ සම්භාව්‍ය සාහිත්‍යය අතැඹුල වගේ දැනගෙන ඉඳීම. ඔබ කියන කාව්‍යමය ගුණය පිළිබඳ රහස ඇත්තෙ එතනයි. මේ කාරණය සාරාංශ කරලා කිව්වොත් මෙහෙමයි. තියුණු සංවේදී භාවයකින් යුතුව අපේ සම්භාව්‍ය ගද්‍ය පද්‍ය කාව්‍ය භාෂාව හැදෑරිය යුතුයි. එතකොට ඔබට මේ කාව්‍යමය භාෂා රචන කෞශල්‍යය ඉබේම පහළ වෙනවා ඒකාන්තයි. භාෂා භූෂණයත් භාෂා දූෂණයත් සංසන්දනාත්මකව වටහාගන්න හොඳ නිදර්ශනයක් ඉදිරිපත් කරන්න කැමතියි. අපගේ විශිෂ්ට සම්භාව්‍ය සාහිත්‍ය කෘතියක් වන විද්‍යා චක්‍රවර්ති පඩිඳුන්ගෙ 'බුත්සරණ' නමැති ගද්‍ය කාව්‍යයෙහි එන රමණීය කාව්‍ය භාෂාවෙන් රචිත නාලාගිරි දමන වර්ණනාවයි මේ.

එෆ්.එම් දෙමුහුන් භාෂාව තම මව්බස කරගත් එකෙකුගේ කටින් කියවෙන කොට ඒ රමණීය කාව්‍යමය භාෂාවට යන කල මෙන්න බලන්න.

සංස්කෘත භාෂාවේ ආභාසය ඇතුව ප්‍රාණවත් මිශ්‍ර සිංහලයෙන් ලිවීමේ කුසලතාව ඇතිකර ගන්න අනිවාර්යයෙන්ම සංස්කෘත පාලි භාෂා ඉගෙන ගන්න අවශ්‍ය වෙන්නෙ නෑ. ඒ සදහා විශේෂයෙන්ම අපේ පැරණි සම්භාව්‍ය ගද්‍ය සාහිත්‍ය පොතපත ළැදිව පරිශීලනය කිරීම අනිවාර්යයෙන්ම කළ යුත්තක්. අපේ පැරණි සම්භාව්‍ය ගද්‍ය සාහිත්‍ය කෘති වැඩිහරියක් ලියවිලා තියෙන්නෙ සංස්කෘත වචන සහිත මිශ්‍ර සිංහලයෙනුයි.

කරුණාරත්න අමරසිංහ නමැති විශිෂ්ට ගුවන්විදුලි හඬනළුවා අපට කිසිසේත් ම අමතක කරන්න බැහැ. එමෙන්ම වැඩසටහන් නිෂ්පාදකයකු, නාට්‍ය පිටපත් රචකයකු, නිවෙිදකයකු, පරිවර්තකයකු, ලේඛකයකු හැටියට නමක් දිනාගත් ඔබ කලක් ගුරු වෘත්තියේ ද නියැලුණා.ගෙවී ගිය කලදවස ගැන දැන් මොකද හිතෙන්නේ?

විශේෂයෙන් ගුවන්විදුලි මාධ්‍ය ශික්ෂණය මගේ ලේඛන කෞශල්‍යයත් හඬ රංගන කලාවත් පරිවර්තන පරිචයත් නිර්මාණාත්මකව පොහොසත් කරගන්න විශාල පිටිවහලක් වුණා. බොහෝ කලකට පෙර ගුරු වෘත්තියෙන් විශ්‍රාම ගියත් මම තවමත් ශිෂ්‍ය ගුරුවරයෙක්. ඒ ගැන මං ආඩම්බර වෙනවා. "ගුරෝර් භාවං ගෞරවම්" කියලා සංස්කෘත විග්‍රහ වාක්‍යයක් තියෙනවා. 'ගෞරවය' කියන වචනයෙන් ප්‍රකාශ වෙන්නෙ 'ගුරුබව' නැත්නම් 'ගුරුකම' කියන භාවාර්ථය බවයි ඒ ‍විග්‍රහ වාක්‍යයෙන් ධ්වන්‍ය වෙන්නෙ.

මෙරට සිටින ඇතැම් විචාර විදූෂකයන් සිංහල භාෂාව අංගවිකල කරනවා.අද ජාතික පුවත්පත්වල පවා පළ වන්නේ සාවද්‍ය ව්‍යාකරණ සහිත ප්‍රවෘත්ති.ඇතැම් විශ්වවිද්‍යාල ඇදුරන්ට පවා ව්‍යාකරණානුකූලව විශේෂාංග ලිපියක්වත් ලියා ගන්න බැහැ.ද්විභාෂික උගතුන් වඳ වී ගිය සංස්කෘතික කාන්තාරයක අප අතරමං වෙලා නේද?

මේ ව්‍යාකරණ අන්ධභාවයටත් ද්විභාෂික වන්ධ්‍යභාවයටත් හේතුව මෙරට පාසල් පද්ධතියෙනුත් සාහිත්‍ය ක්ෂේත්‍රයෙනුත් බහුශ්‍රුත ප්‍රාඥ ද්විභාෂික ගුරු පරපුර හා ලේඛක පරපුර අතුරුදහන්ව යෑම මිසක් වෙන මොකක්ද? කෝ ඔවුන්ට ආවේශය ආභාසය ආලෝකය ප්‍රදානය කරන ප්‍රභවයක්.

භාෂාව සංකේත සමුදායකින් ගහන මෙවලමක්. මෙය මූලික වශයෙන් සිදුවන්නේ ශබ්ද සහ රූප මාධ්‍යයෙන්.ශබ්ද භාෂාව හැඳින්වීමට භාෂණය යන පදයත් රූප භාෂාව හැඳින්වීමට ලේඛනය යන පදයත් යොදාගන්නවා.නමුත් සමාජ පරිණාමයට සමගාමීව මේ දෙවර්ගයම පොදු ව්‍යවහාරය තුළ කිසියම් වෙනසකට බඳුන් විය හැකියි. මේ පිළිබඳ යම් විග්‍රහයක් කළොත්?

ලේඛනය හා භාෂණය දෙකටම ආත්මය වෙන්නෙ භාෂාවයි. භාෂාව කියන්නෙ මෙවලමක් බඩුමූට්ටුවක් නෙමෙයි. ඒක සංස්කෘතික ජීවියෙක්. 'කිරි මදුවැල් කිරි මදුවැල් කිරි අම්මේ' කියන යෙදුම ඇහෙන කොට අපේ හිතට දැනෙන සියුම් හැඟීම ඒක

milk creepers milk creepers milk mother කියලා ඉංග්‍රීසියට පෙරළලා සුද්දෙකුට ඇස්සුවොත් ඌටත් එහෙමම දැනෙයිද? නෑනෙ. මොකක්ද ඒකට හේතුව? ඒ යෙදුම ඇතු⁣ළෙ තියෙන්නෙ අපේ සංස්කෘතිය.කවර ජාතියකට වුණත් අයිති සංස්කෘතික උරුමය ගලාගෙන එන්නෙ උන්ගෙ මව්බස දිගේමයි. Meanings are not in words, but in people කියලා ඉංග්‍රීසි ආප්ත වාක්‍යයක් තියෙනවා. ඒකේ අදහස 'තේරුම් තියෙන්නෙ වචන තුළ නෙමෙයි මිනිසුන් තුළය' කියන එකයි. වචනවලින් කරන්නෙ මිනිසුන් තුළ කලින් ඉඳලම තියෙන තේරුම් අවදි කිරීමයි. භාෂාවක ව්‍යක්ත, ශූර, චතුර භාවිතය දුක සේ චිර පරිචයෙන් ප්‍රගුණ කළ යුත්තක්. ඉබේ පහළ වෙන ශක්තියක් නෙමෙයි. ඒ වගේම එය ඉතා සංවේදීව ළැදිව අවංකව කළ යුත්තක්. බබළන භාෂාවකිනුයි ලේඛනයේ හා භාෂණයේ කාන්තිය විහිදෙන්නෙ.

වියරණ ඇදුරා සහ වාග්විද්‍යාඥයා අතර අන්‍යෝන්‍ය සහයෝගයක් තිබිය යුතුයි. මෙහිදී වියරණ ඇදුරාගේ ව්‍යවහාරික ශික්‍ෂණයත් වාග් විද්‍යාඥයාගේ විද්‍යාත්මක ශික්ෂණයත් කුමන අාස්ථානයක තිබිය යුතුද?

භාෂාව පහළ වුණාට පස්සෙයි වියරණය පහළ වුණේ. මිනිස්සු නිදහසේ කතා කරන්න පටන් ගත්තා. ඒ ව්‍යවහාර විධි පරීක්ෂා කරලා මත ප්‍රකාශ කළ අය තමයි වාග් විද්‍යාඥයො. ඒ අනුව නීති රීති හදාපු උදවිය තමයි වෛයාකරණයො නැත්නම් වියරණ ඇදුරො. අදත් ඕකම තමයි සිද්ධ වෙන්නෙ. මළ භාෂාවක මිසක් මිනිස්සු කතා කරන ජීවමාන භාෂාවක වියරණය යුගයෙන් යුගයට වෙනස් වෙන එක පණ්ඩිතයන්ට වළක්වන්න බැහැ. ඒක අර්ථ විපරීත නොවෙන්න ඖචිත්‍යය අනුව සංඝටනය හෙවත් ගළපා ගැනීම තමයි ඥානවන්ත. විචාරවන්ත. වියරණයත් රමණයත් යන දෙකම ගතානුගතික නොවිය යුතුයි. නිර්මාණාත්මකම විය යුතුයි. රසාත්මකම විය යුතුයි. ජීවිතයත් අනිත්‍ය කොට වියරණේ ගැන කවර කතාද! පරිණාම වාදයෙදි Survival of the Fittest (නොගැළපෙන එකාට පැවැත්මක් නැත.) කියලා කිව්වෙත් ඕකමනෙ!

වරක් මෙරට ශාස්ත්‍රාලයීය අධ්‍යාපනය දැඩි දෝෂදර්ශනයට ලක්කළ මහැදුරු සුචරිත ගම්ලත් මෙබඳු සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී මා සමඟ පැවසුවේ මෙරට විශ්වවිද්‍යාලවල කලාපීඨ තනිකරම හරක්මඩු බවයි.අපේ සරසවි මෙතරම් පිරිහීමකට ලක්වුණේ ඇයි?

ගම්ලතුන් ඒ කතාව කිව්වෙ හේතු සාධක ඇතුවයි. මේ පරම පරිහානියේ රෝග නිදානය ගැන තමයි ඔබයි මායි මුලදිම කතා කළේ. බහුශ්‍රැත, ප්‍රාඥ, පරිණත ගුරු පරපුරක ආවේශය, ආභාසය, ආලෝකය අහිමිවූ කලක මෙරටෙහි සරසවිවලින් සරසවි දේවී තොමෝ අන්තර්ධාන වීමත් ඒ නිසාම ඇයගේ බැල්මෙන් අසෙකින් අසක්වත් නොලද සරසවි සිසුන් හා ඇදුරන් පරපුරක් බෝවීමත් කවර අරුමයක්ද!

මාධ්‍ය සංස්කෘතිය තුළ භාෂාව භාවිත කිරීමෙිදී විවිධ ව්‍යාකූලතා මතුවෙනවා. අද තිබෙන්නේ ජනප්‍රිය මාධ්‍ය සංස්කෘතියක්. භාෂාව ජුගුප්සා ජනකයි. සිංහල සංස්කෘතියේ හැඩරුව හඳුනාගැනීමට ඉවහල් වන

භාෂාවම එය විකෘති කිරීමටත් යොදාගෙන තිබෙනවා.එෆ්.එම් කුරුල්ලන්ගේ මෙි විපරිත කූජනය ඔබට කොහොමද දැනෙන්නේ?

මේ අතිඝෝර සංස්කෘතික ව්‍යසනය වනාහි විශේෂයෙන්ම ජාතික ශාපයක් වැනි මෙි ගර්හිත ව්‍යවස්ථා ඒකාධිපතිත්වය කරණ කොට ගෙන වැලඳුණු මාරාන්තික විවෘත ආර්ථික පිළිකාවේම දුස්සාධ්‍ය දුර්විපාකයක්මයි.